Ülkemizde kornea naklinin en çok yapıldığı durumlar keratokonus (korneanın öne doğru sivrileştiği bir şekil bozukluğu), psödofakik büllöz keratopati (katarakt ameliyatı sonrası kalıcı kornea ödemi) ve kornea yaralanmalarıdır. Korneanın saydamlığını kaybettiği ve distrofi adı verilen kalıtsal hastalıklar da kornea nakli ile tedavi edilmektedir. Herpetik keratit adı verilen göz uçuğu da ileri olgularda kornea nakli gerektirebilmektedir.
Göz Bankacılığı
Göz Bankası korneaların alınması, nakil için uygunluğunun değerlendirilmesi ve dağıtımından sorumlu kuruluştur. Ülkemizde morgdan kornea alma yetkisi sadece Göz Bankası personeline ait bir yetkidir ve göz bankaları sadece kamu kurum ve kuruluşları ile üniversiteler bünyesinde kurulabilir.
Ülkemizde kornea nakli ile ilgili yasal durum
Ülkemizde kornea nakli, 07.03.2005 tarihli ve 25748 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak değiştirilmiş Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği’ne uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Organ ve doku alınması, saklanması ve nakli hakkındaki kanunun 14. meddesinde “Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir değişiklik yapmayan dokular alınabilir.” denmektedir.
Ülkemizde nakil için yeterli miktarda kornea dokusu temin edilememektedir. Halkımız bütün organlarını bağışladığı halde kornea bağışını kabul etmemektedir. Bunun sebebi halkımızın göz küresinin tamamının alındığını sanması ve “yakınımın gözünü oydurtmam” sözüne yol açan yanlış kanıdır. Oysa gözün sadece saydam tabakası alınmakta, bu da cenazenin bütünlüğünü bozmamaktadır.
Türkiye’ye yurtdışından kornea getirilmesine ilişkin yasal durum
Göz Bankası ve Kornea Nakli Merkezleri Yönergesi’ne göre 1 ay içinde yurt içindeki bankalardan kornea temin edilemezse, göz bankası tarafından yurtdışındaki bankaların birisinden kornea ithal edilebilir. Ancak ülkemizde güncel olarak yurtdışından kornea ithalatı gerçekleştirilmiyor.
Kornea naklinde doku uyumu gerekli değil
Kornea bir organ değil, dokudur. Normal şartlarda damarsızdır. Damar olmayışı bağışıklık hücrelerinin nakil sahasına giremeyişi anlamına gelmektedir. Bu da korneayı karaciğer, kalp, vb. gibi organ nakillerinden farklı kılmaktadır. Kornea için doku uyumu diye bir kavram yoktur.
Verici kornealar göz bankalarında çeşitli testlere tabi tutulur. Bu testler söz konusu korneanın uzun vadede saydam kalıp kalamayacağının anlaşılmasına yönelik hücre sayımı (speküler mikroskopi) ve biyomikroskopi incelemesidir. Ayrıca vericide bulaşıcı hastalık olup olmadığına yönelik kan testleri yapılır, ölüm nedenleri araştırılır. Bu testler sonunda nakil için engel yoksa kornea kullanılabilir. Verici ile alıcı arasında yaş farkının da fazla olmamasına dikkat edilir.
